تبیین جامعه‌شناختی فرهنگ فقر روستایی: مطالعه‌ای در باب روستاهای استان اردبیل

فقر، درحالت کلی، بر دو نوع نسبی و مطلق است. فقر از بعد اقتصادی به فقدان توان مالی و پولی، از بعد اجتماعی به نبود آگاهی اجتماعی و طردشدگی، از بعد سیاسی به نبود مشارکت سیاسی و قانون‌گریزی و از بعد روان‌شناختی به انزوا، بدگمانی و سوءظن اطلاق می‌شود. فرهنگ فقر به فرهنگی­شدن فقر در بین فقرا می‌گویند که خصیصه اصلی آن، تداوم نسلی فقر، فقدان انگیزه قوی برای شکستن دور باطل فقر، بی‌اعتمادی اجتماعی، بی‌میلی به مشارکت مدنی، تقدیرگرایی و پذیرش شکست اقتصادی-اجتماعی است. براین‌اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین جامعه‌شناختی فرهنگ فقر در باب روستاییای استان اردبیل است. روش این پژوهش از نوع پیمایشِ کمی­ـ پیمایشی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات مبتنی بر پرسش‌نامه با پاسخ بسته لیکرتی بوده است. حجم نمونه به‌وسیله کوکران 267 نفر برآورد شده و ازطریق نمونه‌گیری طبقه‌ای نظام‌مند، پرسش‌نامه در بین آنها توزیع‌ شده­است. یافته‌های تحقیق نشان داد که متغیرهای مشارکت اجتماعی (345/0-)، وابستگی به دیگران (212/0)، سرمایۀ اجتماعی (353/0-)، منزلت اجتماعی (387/0-)، خشونت اجتماعی (218/0-)، انزوای اجتماعی (134/0) و پایگاه اقتصادی- اجتماعی ارثی (319/-) رابطه معنی‌داری با فقر دارند و متغیر بیکاری و اقتدارطلبی فاقد رابطه معنی‌دار با فرهنگ فقر‌اند. در نتایج رگرسیون چندگانه، ضریب تعیین (491/0)، ضریب تعیین تعدیل‌شده (478/0) و ضریب همبستگی چندگانه (345/0) به‌دست ‌آمده­است و متغیرهای مستقل توانسته‌اند 47 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.